1 lutego 2024 r. przypadła 25 rocznica rozpoczęcia działalności Zakładu Górniczego Sobieski jako wspólnego przedsięwzięcia górnictwa i energetyki. Przypomnijmy, jak doszło do tego historycznego wydarzenia.
Lata dziewięćdziesiąte ubiegłego wieku były trudne dla gospodarki naszego Kraju. Reformy Balcerowicza doprowadziły do dużego bezrobocia, likwidacji setek zakładów. Kto żył w tych czasach dobrze to pamięta.
Branża górnicza stanęła również przed wieloma wyzwaniami. Na początku lat dziewięćdziesiątych, w ramach programu reformowania górnictwa węglowego, utworzono spółki węglowe. W ramach jednej z nich Nadwiślańskiej Spółki Węglowej znalazła się ówczesna KWK Jaworzno. Niestety po kilku latach powstał pierwszy model reorganizacyjny polskie górnictwo oczywiście poprzez likwidację. W 1994 roku przystąpiono do likwidacji Ruchu II – dawnej kopalni Kościuszko. W roku 1996 opracowano następne założenia zmierzające do uproszczenia trzyruchowej struktury do modelu jednoruchowego. W latach 1997 i 1998 zlikwidowano, oprócz Ruchu II częściowo Ruch I (dawną kopalnię Piłsudski), z którego pozostawiono 2 szyby: Helena i Karolina wraz z infrastrukturą powierzchniową niezbędną dla funkcjonowania zakładu.
Ówczesne władze NSZZ Solidarność w KWK Jaworzno nie mogły na to pozwolić, narodził się wówczas pomysł konsolidacji górnictwa z energetyką. Początkiem 1998 r odbyło się Nadzwyczajne Zakładowe Zebranie Delegatów NSZZ Solidarność KWK Jaworzno, na którym delegaci przyjęli uchwałę, która obligowała Komisję Zakładową do podjęcia wszelkich działań celem obrony kopalni i miejsc pracy.
W 1998 roku, podjęto kolejne działania restrukturyzacyjne mające na celu przywrócenie rentowności kopalni z jednoczesnym zapewnieniem stałego odbioru węgla. Szóstego czerwca tegoż roku z inicjatywy Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność KWK Jaworzno i ówczesnego Przewodniczącego Tadeusza Bożka odbyło się spotkanie, które zaowocowało podpisaniem porozumienia. Oczywiście jak zwykle nie zabrakło również sceptyków, wokół tego projektu, gdyby nie ludzie Solidarności z KWK Jaworzno najprawdopodobniej kopalnię czekałby taki sam los jak KWK Jan Kanty, Czeczot czy Sierszę.
Akceptację tego porozumienia wyraziły również pozostałe Związki Zawodowe działające w KWK Jaworzno. ZZ Górników w Polsce, ZZ Kadra i ZZ Przeróbki Mechanicznej. Nie wszyscy pamiętają, ze w porozumieniu uczestniczyła również KWK Jan Kanty jednak ze względu na wyczerpanie zasobów odpadła z możliwości wejścia w skład nowo powstałego podmiotu.
4 listopada 1998 roku nastąpiło podpisanie aktu notarialnego na mocy, którego doszło do założenia spółki pod nazwą Zakład Górniczo – Energetyczny Sobieski – Jaworzno III. Udziały w nowo powołanej spółce objęły po 50% Nadwiślańska Spółka Węglowa (jako właściciel kopalni Jaworzno) oraz Elektrownia Jaworzno III. Spółka węglowa wniosła aport rzeczowy w postaci jej majątku produkcyjnego oraz praw własności górniczej, natomiast elektrownia wniosła aport finansowy. Nowy podmiot – Zakład Górniczo – Energetyczny Sobieski – Jaworzno III rozpoczął działalność gospodarczą 1 lutego 1999 roku. Spółka ZGE Sobieski Jaworzno III stała się przedłużeniem tradycji górniczych w Jaworznie, rozpoczynając tym samym 3-cie stulecie istnienia górnictwa węgla kamiennego w tym mieście. Aktualnie Zakład Górniczy Sobieski jest jedną z trzech kopalń Południowego Koncernu Węglowego S.A.
Działania NSZZ Solidarność zaowocowały w tamtym czasie utrzymaniem dobrze płatnych miejsc pracy w Jaworznie i to w dalszym ciągu przyświeca naszym działaniom. W mariaż górnictwa z energetyką zaangażowanych było wiele osób, przyjaciół Solidarności, między innymi Marek Kępski ówczesny Wojewoda Śląski a wcześniej Przewodniczący Regionu Śląsko – Dąbrowskiego NSZZ Solidarność i wielu innych.
Na Związkowej Karczmie Piwnej NSZZ Solidarność ZG Sobieski, związkowcy przypomnieli o tym wydarzeniu, był tort na 25 – lecie tych historycznych wydarzeń. Przed prezydium zostali zaproszeni ludzie związani z powstaniem ZGE Sobieski Jaworzno III. Pan Jan Kurp, Grzegorz Pawłaszek, Stanisław Tokarski, Piiotr Duda oraz Kazimierz Grajcarek. NSZZ Solidarność pamięta o historii.
Nie bez znaczenia było nasze zaangażowanie w budowę szybu Grzegorz, wiele spotkań Przewodniczącego Waldemara Sopaty i deptanie za tym projektem wszędzie, gdzie to było możliwe. Zaangażowanie wielu ludzi w tym Przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ Solidarność Piotra Dudę. Przedsięwzięcie to daje perspektywy stabilnej pracy na kolejne 25 lat albo i dłużej. Oczywiście i wokół tego projektu nie zabrakło głosów sceptyków co gorsze nawet ze strony niektórych związkowców działających w ZG Sobieski uważających, że można o tym przedsięwzięciu zapomnieć, że jest ono niepotrzebne.
Musimy pilnować tej ważnej inwestycji dla naszego miasta, mieszkańców, pracowników.
Dział informacji NSZZ Solidarność ZG Sobieski.
Na podstawie:
„Dzieje górnictwa węgla kamiennego w Jaworznie 1767 – 2002” Mari Leś – Rudnickiej
„Dzieje górnictwa węgla kamiennego w Jaworznie 1767 – 2002 Suplement 2002 – 2008” Jerzy Janicki Tomasz Pierzchała
Zdjęcia skany z obu wydawnictw.