3 września w Jastrzębiu-Zdroju upamiętniono 44. rocznicę podpisania Porozumienia Jastrzębskiego. W uroczystościach wzięli udział uczestnicy strajków z 1980 roku, weterani „Solidarności”, reprezentanci krajowych i regionalnych struktur związku oraz przedstawiciele władz państwowych i samorządowych.
Uroczystości rozpoczęła msza św. w kościele pw. Najświętszej Marii Panny Matki Kościoła. Koncelebrze przewodniczył arcybiskup pomocniczy Archidiecezji Katowickiej Marek Szkudło. Po zakończeniu nabożeństwa odczytany został list Prezydenta Andrzeja Dudy skierowany do uczestników obchodów
Prezydent podkreślił, że za udział w protestach w 1980 roku groziły zwolnienia z pracy i inne represje, a mimo to, górnicy wytrwali do momentu uznania ich postulatów przez władzę. – Podpisane 3 września Porozumienie Jastrzębskie miało przyczynić się do ucywilizowania organizacji i warunków wyczerpującej pracy górników oraz do upodmiotowienia ich jako ludzi, obywateli i pracowników. Porozumienia z sierpnia i września 1980 roku były wielkim krokiem ku wolności i samostanowieniu narodu – podkreślił Andrzej Duda w liście, który odczytała Agnieszka Lenartowicz-Łysik, społeczny doradca Prezydenta RP.
Po zakończeniu mszy świętej uroczystości przeniosły się pod Pomnik Porozumienia Jastrzębskiego znajdujący się na placu im. Tadeusza Jedynaka, w pobliżu kopalni Zofiówka. Tam odczytano list Piotra Dudy, przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Zwracając się do uczestników obchodów szef związku zaznaczył, że górnicy strajkujący w Jastrzębiu-Zdroju upomnieli się o podstawowe prawa pracowników: wyższe wynagrodzenia, czy wolne soboty i niedziele. – To tutaj wysunięto postulaty dotyczące godnych warunków pracy górników dołowych: obniżenia ich wieku emerytalnego i zniesienia czterobrygadowego systemu pracy – przypomniał szef związku. Piotr Duda dodał, że postulaty sierpniowe stanowią dla „Solidarności” testament do realizacji. Związek w dalszym ciągu walczy o spełnienie 14. postulatu, który odnosi się do wprowadzenia emerytur stażowych.
Na zakończenie uroczystości pod pomnikiem założono wiązanki kwiatów.
Zawarte 3 września 1980 roku Porozumienie Jastrzębskie było trzecim, po gdańskim i szczecińskim, dokumentem podpisanym wówczas między władzą a strajkującymi robotnikami. W porozumieniu potwierdzono ustalenia gdańskie, zniesiono czterobrygadowy system pracy w górnictwie, który oznaczał konieczność pracy przez 7 dni w tygodniu. Władze zobowiązały się też m.in. do przedstawienia projektu ustawy obniżającej wiek pracy w górnictwie. Kluczowym ustaleniem była też zapowiedź wprowadzenia od stycznia 1981 roku wszystkich sobót i niedziel wolnych od pracy. Przedstawiciele rządu zgodzili się również na realizację wielu postulatów socjalno-bytowych, m.in. wprowadzenie pylicy płuc do wykazu chorób zawodowych.
aga